Εκπαιδευτικό υλικό για τον ρατσισμό και την διαφορετικότητα

Με αφορμή τις τελευταίες επιθέσεις που γίνονται σε εκπαιδευτικούς, γονείς και μαθητές με πρόσχημα την φοίτηση προσφυγόπουλων σε απογευματινές δομές, καλούμε τις συναδέλφισσες και τους συναδέλφους  να οργανώσουν στις τάξεις τους  διδασκαλίες και παρεμβάσεις με περιεχόμενο σχετικό με τον ρατσισμό και τη διαφορετικότητα. Για την υποστήριξη των δράσεων αναρτούμε στην ιστοσελίδα μας αντίστοιχο  διδακτικό υλικό.

Για την ανεργία, τη φτώχεια, την εκμετάλλευση, τη φοροεπιδρομή δεν ευθύνονται οι πρόσφυγες και τα παιδιά τους. Ο πραγματικός αντίπαλος είναι το σύστημα της εκμετάλλευσης, που μπροστά στο κέρδος ισοπεδώνει τα πάντα, γεννά τη φτώχεια, ανεργία, πολέμους και μαζικούς ξεριζωμούς.
Καμία επίθεση δεν πρέπει να μείνει αναπάντητη, ούτε στα σχολεία ούτε πουθενά. Τα παιδιά των στρατοπέδων συγκέντρωσης ανήκουν στο φυσικό τους χώρο, το σχολείο, μαζί με τα υπόλοιπα παιδιά στις πρωινές βάρδιες και όχι στα γκέτο της εξαθλίωσης. Ως εκπαιδευτικοί θα συνεχίσουμε να παλεύουμε ενάντια στην αντιπαιδαγωγική γκετοποίηση των προσφυγόπουλων με τη φοίτησή τους σε ξεχωριστές ζώνες.
Απαιτούμε την πλήρη και ομαλή ένταξή τους στο Δημόσιο Σχολείο, χωρίς αποκλεισμούς και χωρίς την εμπλοκή ΜΚΟ. Με ευθύνη του κράτους πρέπει τώρα να παρθούν όλα τα αναγκαία μέτρα για την ένταξή τους στο σχολείο και την εξασφάλιση όλου του απαραίτητου εκπαιδευτικού και βοηθητικού προσωπικού.
Καλούμε όλες και όλους να αντισταθούν μαζί μας ενάντια σε κάθε είδους ρατσιστικές απειλές και να αγκαλιάσουν τους μαθητές, ανεξάρτητα από χρώμα, φυλή, φύλο, όπως η ελεύθερη, αλληλέγγυα και αξιοπρεπής εκπαίδευση ορίζει. Οι φασιστικές επιθέσεις δεν πρέπει και δεν θα μείνουν αναπάντητες! Το Δ.Σ. Του Συλλόγου μας καλεί τους εκπαιδευτικούς, τους γονείς και τους μαθητές να αγκαλιάσουν τα κατατρεγμένα, εξαιτίας του ιμπεριαλιστικού πολέμου, προσφυγόπουλα. Να απομονώσουν τις ρατσιστικές, ξενοφοβικές κραυγές.

Το υλικό που παραθέτουμε δεν είναι διαμορφωμένο σε έτοιμα σχέδια διδασκαλίας. Στοχεύει να βοηθήσει στην διαμόρφωση τέτοιων σχεδίων, ώστε οι μαθητές και οι μαθήτριες να εργαστούν στις σχολικές τους τάξεις με το πιο καυτό πρόβλημα της εποχής μας, να συζητήσουν, να ενημερωθούν, να ανταλλάξουν ιδέες και απόψεις, να αναζητήσουν αιτίες και λύσεις, να διαμορφώσουν την δική τους άποψη. Επιδιώκει να συμβάλει σε μια παιδαγωγική της ειρήνης, της αλληλεγγύης, της ισότητας.

Κάθε συνάδελφος μπορεί να συνεισφέρει σε αυτή την προσπάθεια με μια δική του πρόταση ή σχέδιο μαθήματος, ή ακόμη και με εργασίες της τάξης του, ζωγραφιές και κείμενα μαθητών και μαθητριών.

Καλούμε τους συναδέλφους, τους Συλλόγους διδασκόντων, τους Συλλόγους Εκπαιδευτικών Π.Ε., το Δ.Σ. της Δ.Ο.Ε., να συμβάλουν σε αυτή την προσπάθεια συγκέντρωσης διδακτικού υλικού.

Είναι βέβαια αυτονόητο, πως το υλικό που παραθέτουμε μπορεί να αξιοποιηθεί όποια στιγμή κρίνει καταλληλότερη κάθε συνάδελφος/συναδέλφισσα.

 

ΣΗΜΕΙΩΣΗ:

Το αφιέρωμα εμπλουτίζεται, διορθώνεται και ανανεώνεται διαρκώς: είτε για να επικαιροποιήσουμε το υλικό μας, είτε για να διορθώσουμε δυσλειτουργίες που παρουσιάζονται στα διάφορα links που παραθέτουμε.

Γι” αυτόν τον λόγο, παρακαλούμε όσους αναδημοσιεύουν το υλικό  μας, να μην το αντιγράφουν απλώς, αλλά να βάζουν και ενεργό υπερσύνδεσμο προςΣύλλογο Εκπαιδευτικών Π.Ε. «Ο Παρθενώνας» , προκειμένου οι χρήστες του υλικού να μένουν ενήμεροι για τις αλλαγές.

1. Μάθε τα δικαιώματά σου… τώρα!

Στις 10 Δεκεμβρίου 1948 υιοθετήθηκε η Οικουμενική Διακήρυξη για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα από την Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ. Ανθρώπινα δικαιώματα: οικουμενικά, πανανθρώπινα, διαχρονικά, θεμελιώδη.
Τριάντα άρθρα της διακήρυξης, τριάντα απλές προτάσεις.
α. Διαβάστε τα 30 άρθρα της διακήρυξης
β. Δείτε σχετικό βίντεο στο YouTube
γ. Επισκεφθείτε την (ελληνική) σελίδα για τα ανθρώπινα δικαιώματα
δ. «Ένα νανούρισμα για τα δικαιώματα του παιδιού»
ε. Η σύμβαση της UNICEF για τα δικαιώματα του παιδιού, «εικονογραφημένη» με μουσική επένδυση ένα γκρεκάνικο νανούρισμα.

.

2. Προτάσεις – υλικό διδασκαλίας

α. Εκπαιδευτικό υλικό από τον Συμβουλευτικό Σταθμό Νέων ΔΔΕ Βοιωτίας

β. 4 βιντεάκια για την διαφορετικότητα και τα ανθρώπινα δικαιώματα, από το 56ο Δ.Σχ. Πειραιά, που δίνουν ιδέες για αξιοποίηση του θέματος μέσα στην τάξη.
i. «Όλοι ίσοι, όλοι διαφορετικοί«.
ii. «4 παραμύθια, 1 αλήθεια«.
iii. «Ζωγραφίζοντας την ιστορία της τελευταίας μαύρης γάτας«.
iv. «Μαθαίνοντας τα ανθρώπινα δικαιώματα«.
v. Πρόταση ομαδικής δραστηριότητας στην αυλή του σχολείου   Τα παιδιά σχηματίζουν με το σώμα τους το σύνθημα «Όχι στον ρατσισμό».

γ. «Όλοι διαφορετικοί, όλοι ίσοι»
Ταινία μικρού μήκους του 2ου Δ. Σχ. Κομοτηνής με σκοπό την ευαισθητοποίηση πάνω στο ζήτημα των ατόμων με αναπηρία. Μπορεί να συνδυαστεί με βιωματικές δραστηριότητες και συζήτηση στην τάξη.

δ. «Ο ξένος»
Πρόταση διδασκαλίας με θέμα την μετανάστευση, τον πόλεμο, τους πρόσφυγες και την ξενοφοβία, με αφορμή το βιβλίο της Ε. Χωρεάνθη: Ένας ξένος στην οικογένειά μας».

ε. «Γκασμέντ»
Πρόταση διδασκαλίας με θέμα την μετανάστευση, τον ρατσισμό, την ξενιτιά, και άλλα παρόμοια ζητήματα, με αφορμή το βιβλίο τού Κ. Μουρίκη: » Γκασμέντ, ο φυγάς με τη φλογέρα».

στ. «Το ξενοπούλι και ο συνορίτης ποταμός«, της Λενέτας Στράνη
Παιδαγωγική προσέγγιση πάνω στο βιβλίο, που μας βοηθά να δούμε τις έννοιες «σύνορο», «ξένος», «εξουσία» και «κοινότητα».
(Το είδαμε εδώ!).

ζ. «Ο Ναβίντ δεν ήρθε για διακοπές«, του Πάνου Χριστοδούλου
Ένα βιβλίο για τον ρατσισμό και την ξενοφοβία. Για να κατανοήσουν τα παιδιά τους «Νταβίντ» που ζουν δίπλα μας.
i. Διαβάστε on-line ένα κεφάλαιο του βιβλίου.
ii. Εκπαιδευτικές δραστηριότητες πάνω στο βιβλίο (από την Μαρίζα Ντεκάστρο)
iii. Διαβάστε μια παιδαγωγική προσέγγιση πάνω στις έννοιες διαφορετικό, ξένος, δικαιώματα. (Την είδαμε εδώ!).

η. Μια τάξη, φυλετικά διαχωρισμένη
Το 1968, μία ημέρα μετά τη δολοφονία του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ , μία δασκάλα, αποφάσισε να κάνει ένα πείραμα στους μαθητές της, σ” ένα σχολείο της Iowa.
Το αποκαλυπτικό αυτό πείραμα αφορούσε τον ρατσισμό και την προκατάληψη στην διαφορετικότητα.
Χώρισε τους μαθητές της σε δύο ομάδες, εκείνους με γαλάζια μάτια κι εκείνους με καφέ μάτια, και αποφάσισε να τους δώσει ένα μάθημα κατά των φυλετικών διακρίσεων.

θ. Σχέδιο διδασκαλίας δράματος για το παραμύθι της Ειρήνης Μάρρα «ο Μικρός Ντουπ»
(της Ελένης Παπαποστόλου)

.

3. Videos και ταινίες

α. «Κιαλό Αμαντού, ανήλικος μετανάστης στην Αθήνα»
Ένα μικρού μήκους φιλμ που προσπαθεί να περιγράψει την ζωή ενός ξένου στην Eλλάδα, τον κοινωνικό κανιβαλισμό και την φασιστική απειλή. Η ιστορία του Κιαλό είναι κομμάτι του project «Portraits of Greece in Crisis». (Το είδαμε εδώ!).

β. «Το μπαλόνι»
Ένας μαύρος κατεβάζει από έναν στύλο το μπαλόνι ενός παιδιού. Το παιδί χαίρεται, όμως η μητέρα του έχει άλλη γνώμη…

γ. «Ο λαθρεπιβάτης« Αντιρατσιστική ταινία μικρού μήκους του 1994, που καταγγέλλει όχι μόνο τον καθημερινό ρατσισμό πολλών ανθρώπων, αλλά και την αδιαφορία των περισσοτέρων.
(Την είδαμε στο Αντιφασιστικό Μέτωπο Παιδείας.)

δ. Videos για την ιθαγένεια των παιδιών,
της «Ελληνικής Ένωσης  για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου» (hlhr.gr)
Δείτε τα, ΕΔΩ!, ΕΔΩ!, ΕΔΩ! και ΕΔΩ!

ε. «Κι ένα θύμα ρατσιστικής βίας είναι πολύ!»
Βίντεο από την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες.

στ.  «Χρωμοφοβία»  Αλληγορική ταινία μικρού μήκους (Raoul Servais, 1966) για τον φασισμό και τον ρατσισμό.

ζ. Ρατσισμός, ξενοφοβία – Στην ζυμαροχώρα
Μικρής διάρκειας βίντεο που εξηγεί με συμβολικό τρόπο στα μικρά παιδιά πως το διαφορετικό δεν απειλεί αλλά εμπλουτίζει την ζωή μας.

η. «Θάνατος στους ξένους«

Η περιπέτεια ενός Έλληνα εστιάτορα ο οποίος τον Νοέμβριο του 1997 γίνεται στόχος Γερμανών νεοναζί.
(Ντοκυμαντέρ του Στ. Κούλογλου)

θ. «Εκπαίδευση για τον θάνατο: Η δημιουργία ενός Ναζί»
Αντιφασιστικό δεκάλεπτο βίντεο της Walt Disney (από το 1943) που δείχνει την εκπαίδευση του μικρού Γερμανού Χανς στις αρχές του ναζισμού και την μετατροπή του σε κτήνος που καταλήγει να πεθάνει για τον αρχηγό…

.

4. Ιστορία

«Όταν οι Έλληνες…»
…ήταν από την πλευρά των μεταναστών.
Σύντομο χρονικό μιας από τις πιο μαύρες σελίδες του ελληνισμού της διασποράς: του διωγμού των Ελλήνων της νότιας Ομάχα (1910, Νεμπράσκα, Η.Π.Α.).

Βρωμοέλληνες (55΄)   Ντοκυμαντέρ της εκπομπής «Ρεπορτάζ χωρίς σύνορα» για το πώς έβλεπαν τους Έλληνες μετανάστες στην Αμερική (Η.Π.Α.) στις αρχές του 20ου αιώνα.

Βρωμοέλληνες (15΄)   Αποσπάσματα από το παραπάνω ντοκυμαντέρ. (Με την μικρή του διάρκεια, προσφέρεται για αξιοποίηση και διδασκαλία στην τάξη, είτε ολόκληρο είτε τμηματικά [είναι διαρθρωμένο σε τρεις ενότητες: τα προβλήματα του ξενιτεμού των Ελλήνων, οι προκαταλήψεις και οι διώξεις εναντίον τους στις καινούριες πατρίδες, η τελική αποδοχή τους από τους ντόπιους.] ).

Ταραχές στο Τορόντο εναντίον των Ελλήνων (6΄)   στο  μακρινό 1918…  (Στα αγγλικά)

.

5. Γνωρίζουμε τους μετανάστες…

α. Προσωπικές μαρτυρίες μεταναστών –μαθητών του σχολείου για τους μετανάστες (που λειτουργεί από την ομάδα δασκάλων «Τα πίσω θρανία») οι οποίοι ζουν και εργάζονται στην Αθήνα τα τελευταία χρόνια.

β. «Ποια είναι η χώρα μου;»
Η ιστορία ενός μετανάστη 2ης γενιάς.

γ. Παραμύθια από διάφορες χώρες

δ. Παιχνίδια, όπως τα μεταφέρουν οι μετανάστες από τις χώρες τους

ε. Πολυεθνικές γεύσεις και συνταγές

.

6. Αντιρατσιστικά (ή που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν ως αντιρατσιστικά) τραγούδια

α. Active Member: «Μια γιορτή στου Νουριάν»
Το τραγούδι από την ομώνυμη θεατρική παράσταση για παιδιά

β. Αερικά & φίλοι: «Διαφορετικοί»
Το συγκρότημα »Αερικά» είναι μια παρέα από άτομα με ειδικές ανάγκες (ή ειδικές ικανότητες – όπως θέλετε εσείς πείτε το). Στο τραγούδι «Διαφορετικοί» συμμετέχουν ο Αλκίνοος Ιωαννίδης και ο Βασίλης Λέκκας.

γ. John Lennon: «Imagine»
Imagine (διασκευή από κωφούς στην νοηματική)

δ. Locomondo: «Χέρια σαν κι αυτά»

.

7. Κείμενα – Ιστότοποι

α. «Οδηγός αντιρατσιστικής εκπαίδευσης»
Βιβλίο του Γιώργου Τσιάκαλου (σε μορφή pdf). 

β. «Δέκα χρόνια ταξιδεύοντας με τους μαθητές μας«: 10 χρόνια δράσης της ομάδας «Τα Πίσω Θρανία«.

γ. Εκπαίδευση στα ανθρώπινα δικαιώματα – Αντιρατσιστική εκπαίδευση
Αντιρατσιστικό υλικό (videos, σχέδια μαθημάτων, κείμενα, θεατρικά, κλπ.) για αξιοποίηση στην σχολική τάξη.