Σχετικά με τις εγκυκλίους του Υπουργείου Παιδείας για την εξ αποστάσεως διδασκαλία

Η πανδημία του κορωνοϊού διαμορφώνει νέα, πρωτόγνωρα δεδομένα στις ζωές μας, στην εργασία μας, στην καθημερινότητά μας. Η αύξηση των κρουσμάτων οδήγησε στο κλείσιμο όλων των σχολείων της χώρας. Κανείς αυτή τη στιγμή δεν μπορεί να γνωρίζει πότε και κάτω από ποιες συνθήκες θα ανοίξουν ξανά τα σχολεία. Το βέβαιο είναι ότι η νέα πραγματικότητα που βιώνουμε θα έχει ανυπολόγιστες επιπτώσεις στην εκπαιδευτική διαδικασία, την ψυχολογία των παιδιών αλλά και το βιοτικό επίπεδο των λαϊκών οικογενειών.

Το Υπουργείο Παιδείας, με την εγκύκλιο Φ8/38091/Δ4/16-03-2020 διαβιβάζει οδηγίες «για την υλοποίηση των προγραμμάτων εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης με ασύγχρονη μέθοδο διδασκαλίας, τα οποία μπορούν να χρησιμοποιούνται κατά την περίοδο αναστολής λειτουργίας των μαθημάτων στις σχολικές μονάδες προς όφελος των μαθητών/τριών». Επισημαίνει επίσης ότι «όσον αφορά στη Σύγχρονη εξ Αποστάσεως Εκπαίδευση, οι οδηγίες θα αποστέλλονται ανά νομό».

Το Δ.Σ. του Συλλόγου μας λαμβάνοντας υπόψη τη συγκεκριμένη εγκύκλιο, τις δηλώσεις της Υπουργού Παιδείας αλλά και παραγόντων της τοπικής αυτοδιοίκησης, την κρισιμότητα της κατάστασης αλλά και τις συνέπειες των εκπαιδευτικών πολιτικών επισημαίνει τα παρακάτω:

1. Στην πρωτόγνωρη πραγματικότητα που βιώνουμε και με δεδομένο ότι τα σχολεία θα παραμείνουν κλειστά για απροσδιόριστα μεγάλο διάστημα, είναι ανάγκη το δημόσιο σχολείο να παρέχει κάθε μέσο και κάθε δυνατότητα στους μαθητές και τις μαθήτριες ώστε να διατηρήσουν μια στοιχειώδη επαφή με την εκπαιδευτική διαδικασία. Δεν ξεχνάμε ότι κάποιοι από τους μαθητές μας έχουν γονείς που εργάζονται πολύ σκληρά αυτές τις μέρες: υπάλληλοι σούπερ μάρκετ, υπάλληλοι σε φούρνους, νοσηλεύτριες και νοσηλευτές, γιατροί κ.λπ.
2. Η εγκύκλιος του Υπουργείου δεν λέει τίποτα νέο και δεν λύνει κανένα πρόβλημα. Αποπνέει ένα πνεύμα επίκλησης του πατριωτισμού των εκπαιδευτικών, περίπου να κάνουν ό,τι τους κατέβει αξιοποιώντας την ασύγχρονη μέθοδο. Τα υπόλοιπα περί σύγχρονης μεθόδου παραπέμπονται σε νέα εγκύκλιο. Το έγγραφο των οδηγιών – πέρα από τα γνωστά για το Φωτόδεντρο κλπ – δεν έχει τίποτα άμεσα εφαρμόσιμο και αξιοποιήσιμο. Επομένως, περισσότερο λειτουργεί σαν μια κίνηση εντυπωσιασμού, για να βγει το Υπουργείο από την υποχρέωση και να μεταθέσει τις ευθύνες στους εκπαιδευτικούς.
3. Οι κινήσεις του Υπουργείου, οι ευχαριστίες σε μεγάλους επιχειρηματικούς ομίλους του χώρου προδιαθέτουν μια πρωτοβουλία που μπορεί να οδηγήσει σε ανάθεση σε μεγάλη εταιρεία όλου του πακέτου της τηλεκπαίδευσης. Επίσης, οι εξαγγελίες της Περιφέρειας Αττικής για αντίστοιχη πλατφόρμα που παρέχει σε συνεργασία με ιδιωτική εταιρεία κινούνται στην ίδια κατεύθυνση. Δηλώνουμε ότι μια τέτοια εξέλιξη αποτελεί ιδιωτικοποίηση της εκπαίδευσης και μάλιστα με εξαιρετικά αμφίβολα αποτελέσματα, παρέχει πρόσβαση σε εξαιρετικά ευαίσθητα δεδομένα σε εταιρικούς ομίλους, ανοίγει το ζήτημα της σύνδεσης με την αξιολόγηση (και μάλιστα με τον πανοπτικό έλεγχο της εκπαιδευτικής διαδικασίας από κρατικούς φορείς και ιδιωτικούς ομίλους και την παροχή ευαίσθητων δεδομένων στην αγορά) και μας βρίσκει κάθετα αντίθετους.
4. Η κυβέρνηση (και όλες οι προηγούμενες) ευθύνονται για την αδυναμία του εκπαιδευτικού συστήματος να παράγει και να παρέχει οργανωμένα υψηλού επιπέδου λογισμικά, χρήσιμα (και απαραίτητα αυτή τη στιγμή). Ενώ τεράστια πακέτα δαπανήθηκαν για επιμόρφωση, ενώ το αόρατο χέρι της αγοράς λειτουργούσε ανεμπόδιστα στο πεδίο των ΤΠΕ, το τελικό αποτέλεσμα είναι το σημερινό χάος: κανένα οργανωμένο πλαίσιο, δημόσιο λογισμικό στα σπάργανα, υλικοτεχνική υποδομή ανύπαρκτη, διαδικτυακές ταχύτητες για κλάματα. Την ίδια στιγμή, ιδιωτικά σχολεία προχωρούν σε διαδικασίες τηλεκπαίδευσης, αναδεικνύοντας μια νέα μορφή ανισότητας στην πρόσβαση στη γνώση. Επιπλέον, η εξ αποστάσεως εκπαίδευση δεν είναι κάτι που αποφασίζεις σε μια μέρα και την επόμενη υλοποιείς. Απαιτεί προετοιμασία, σχεδιασμό, διδακτικούς και μαθησιακούς στόχους, μαθησιακό υλικό, ορισμούς επικοινωνιακών αλληλεπιδράσεων.
5. Για όλους τους παραπάνω λόγους, η καθολική εφαρμογή της σύγχρονης εξ αποστάσεως εκπαίδευση είναι τεχνικά ανέφικτη. Να θυμίσουμε για παράδειγμα ότι οι διευθυντές των σχολείων υποχρεώνονται πολλές φορές να μπαίνουν στο myschool Σαββατοκύριακα για να ενημερώνουν το σύστημα γιατί οι γραμμές φορτώνονται υπερβολικά και πέφτουν, ειδικά όταν περνάνε βαθμούς τριμήνου.
6. Οι εκπαιδευτικοί κάνουμε ό,τι μπορούμε – και στις σημερινές πολύ δύσκολες συνθήκες – προκειμένου να σταθούμε δίπλα στους μαθητές μας, να ανταποκριθούμε στην ανάγκη επαφής, συνεργασίας, βοήθειας των παιδιών που τόσο πολύ την έχουν ανάγκη αυτή τη στιγμή. Σε αυτή την ανάγκη ανταποκρινόμαστε με όσα μέσα και δυνατότητες διαθέτουμε και όχι στις επικοινωνιακές πολιτικές του υπουργείου. Ωστόσο, οι προσωπικές προσπάθειες των εκπαιδευτικών χρειάζονται ένα σαφές, εφικτό και συγκεκριμένο υποστηρικτικό πλαίσιο για να στηριχθούν, να καρποφορήσουν και να είναι στοιχειωδώς αποτελεσματικές. Η ανυπαρξία ενός τέτοιου πλαισίου σήμερα οδηγεί σε χαοτικές καταστάσεις και αποτελεί πεδίο νέων ανισοτήτων στην πρόσβαση στη γνώση. Δε μας υποχρέωσε, δε μας υποχρεώνει και ούτε θα μας υποχρεώσει κανένα Υπουργείο Παιδείας να στήσουμε δίκτυα επικοινωνίας και αλληλεγγύης με τους μαθητές μας και τις οικογένειές τους. Ήδη πολλοί συνάδελφοί μας το έχουν κάνει με δική τους πρωτοβουλία. Και θα συνεχίσουν να το κάνουν με όποιο τρόπο εκείνοι θεωρούν πρόσφορο.
7. Το Υπουργείο Παιδείας οφείλει άμεσα να συγκροτήσει αυτό το πλαίσιο. Να οργανώσει συγκεκριμένο πρόγραμμα εκπαιδευτικών προβολών στη δημόσια τηλεόραση. Επίσης, να οργανωθεί, χωρίς καμία εμπλοκή ιδιωτικών συμφερόντων, σε κεντρικό και σε περιφερειακό επίπεδο υπηρεσιών και φορέων του υπουργείου, η ανάρτηση σε ιστοσελίδες ποιοτικού εκπαιδευτικού υλικού για κάθε τάξη και μάθημα, άμεσα προσβάσιμα σε όλο το μαθητικό δυναμικό.
8. Χρησιμοποιούμε την ιστοσελίδα του Συλλόγου για να συλλέξουμε, να προτείνουμε υλικό (παραμύθια, βιβλία, παιχνίδια, κατασκευές με απλά υλικά κλπ). Για να προτείνουμε επίσης τρόπους επαφής με τους μαθητές μας και ανταλλαγής υλικού. Χωρίς αυταπάτες για τα όρια αυτής της πρωτοβουλίας. Καλούμε τους συναδέλφους να μας αποστέλλουν στην ηλεκτρονική διεύθυνση του Συλλόγου τις προτάσεις τους για να τις αναρτήσουμε στη στήλη «Εκπαιδευτικό υλικό» που διαθέτει η ιστοσελίδα μας.
9. Πρέπει να επισημάνουμε ότι τίποτα δεν μπορεί να υποκαταστήσει τη ζωντανή εκπαιδευτική διαδικασία σε ανοιχτά σχολεία. Αυτό που χρειάζεται αυτή τη στιγμή είναι να κρατήσουν τα παιδιά μια επαφή με δημιουργικές μορφωτικές δράσεις, με το σχολείο και τη μαθησιακή διαδικασία. Και, αντίστροφα, το σχολείο μια επαφή με τις οικογένειες.
10.  Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να θεωρηθεί ότι η εξ αποστάσεως εκπαίδευση μπορεί να αξιοποιηθεί για κάλυψη της ύλης. Αλλά σαν μορφωτικές ψυχαγωγικές δραστηριότητες, προσαρμοσμένες στην τάξη μας και τις ανάγκες των μαθητών μας.
11. Για λόγους δημόσιας υγείας, σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να υπάρχει παρουσία των εκπαιδευτικών στα σχολεία. Να κλείσουν άμεσα τα ΚΕΣΥ, τα ΠΕΚΕΣ, τα ΚΠΕ. Οι Διευθύνσεις Εκπαίδευσης να λειτουργήσουν με το απολύτως αναγκαίο προσωπικό. Το διοικητικό έργο από τους Διευθυντές/ντριες, Προϊσταμένους-ες, κ.λπ., για όσο διάστημα παραμένουν κλειστά τα σχολεία, είναι σαφές ότι μπορεί να υποστηριχθεί με πολλούς τρόπους χωρίς το καθημερινό άνοιγμα των σχολείων, που μπορεί να δημιουργήσει άλλα προβλήματα.
12. Είναι σαφές ότι κανείς δεν μπορεί αυτή τη στιγμή να μιλήσει για κάλυψη της ύλης. Όταν ανοίξουν τα σχολεία θα είμαστε σε θέση να συζητήσουμε μια σειρά μέτρα, ανάμεσα στα οποία θα είναι και η δραστική μείωση της ύλης.
13. Οι ηλεκτρονικές διευθύνσεις των γονιών μέχρι τώρα δεν ήταν περασμένες στο myschool, ήταν μόνο στα αρχεία των σχολικών μονάδων. Από πού προκύπτει η αναγκαιότητα κεντρικής συγκέντρωσης από το Υπουργείο των ηλεκτρονικών διευθύνσεων των γονιών;

Συναδέλφισσες, συνάδελφοι,

Η κρίση της πανδημίας είναι μια χρυσή ευκαιρία για τις κυρίαρχες δυνάμεις να προχωρήσουν σε ριζικές αναδιαρθρώσεις. Εμείς πρέπει να διατυπώσουμε τις νέες διεκδικήσεις μας, να αναζητούμε νέους τρόπους επικοινωνίας, δημιουργίας, έκφρασης, συλλογικής δράσης. Νέους τρόπους επικοινωνίας και επαφής με τους μαθητές μας και τις οικογένειές τους. Για να τους στηρίξουμε σε αυτές τις δύσκολες ώρες. Δεν λειτουργούμε με πνεύμα ομοψυχίας και συναίνεσης με τις δυνάμεις εκείνες που εδώ και δεκαετίες εργάζονται για τη διάλυση της δημόσιας παιδείας, της δημόσιας υγείας, για την κατάργηση κοινωνικών και εργασιακών δικαιωμάτων. Συνεχίζουμε να αγωνιζόμαστε και να διεκδικούμε, στηρίζουμε τον καθημερινό σκληρό αγώνα αλλά και τις διεκδικήσεις των υγειονομικών για δημόσιο σύστημα υγείας. Στεκόμαστε όρθιοι, δημιουργικοί και αλληλέγγυοι, ώστε να επιστρέψουμε σύντομα στις τάξεις μας.